OŠ Danko Mitrov

Prva škola u Branešcima otvorena je 1933. godine, a moderni objekat OŠ izgrađen je 1974. godine. OŠ "Danko Mitrov" područna je devetogodišnja škola OŠ "dr Mladen Stojanović" Jošavka. Škola je u 80-im godinama brojala preko 400 učenika, ali u zadnje vrijeme se broj učenika smanjuje. Trenutno je u školi upisano oko 150 đaka. 

Danko Mitrov (1919-1942), španski borac, komandant Četvrtog krajiškog NOP odreda i narodni heroj Jugoslavije koji je u našem selu držao štabove svog odreda za Centralnu Bosnu. Po njemu Osnovna škola u Branešcima nosi ime, a pored nje postavljen je i njegova bista.

BIOGRAFIJA SLOBODANA DANKA MITROVA

Danko Mitrov rođen je 14. marta 1919. godine u selu Đurđevcu, kod Koprivnice. Radničkom omladinskom pokretu pristupio je još kao đak, zbog čega je dolazio u sukob s školskim vlastima u Banjaluci i Zagrebu. Godine 1936. sa svega 17. godina, krenuo je u Španiju, da potpomogne borbu za slobodu španskog naroda. Pošto je dobio vizu, otišao je u Grčku, na utakmicu. Iz Grčke se prebacio u Bugarsku, a potom u Rumuniju i preko Mađarske, Austrije, Njemačke i Francuske stigao u Španiju.

U Španiji je završio kratak vojni kurs i otišao na front. Bio je komandir i politički komesar brigade, stekao je čin majora Španske republikanske armije. Učestvovao je u bitkama na Ebru, kod Madrida. Nekoliko puta je ranjavan.

Posle sloma španske revolucije, bio je po logorima u Francuskoj. Godine 1940. uspio je da pobjegne iz logora i vratio su u Jugoslaviju. Odmah po dolasku, mobilisan je i poslat na odsluženje vojnog roka. U vojsci ga je zadesio i napad Sila osovine na Jugoslaviju. Učestvovao je u borbama s Italijanima na albanskoj granici. Posle kapitulacije došao je u Beograd, a zatim je otišao u Banjaluku.

Aktivno je učestvovao u organizovanju ustanka i prvim ustaničkim akcijama naroda Bosanske krajine. Naročito se istakao u napadu na Bosansku Krupu. S Banjalučkog sektora je prebačen u tada oslobođeni Drvar i učestvovao je u borbamam s Italijanima. Potom prlazi na Grmeč, a odatle u Jajce, gde postaje komandant Trećeg krajiškog NOP odreda.

U toku zime 1941/42. godine Danko je obilazio pojedine krajeve centralne Bosne među kojijma najviše Branešce. Ubrzo je postavljen za komandanta Četvrtog krajiškog NOP odreda, koji je pod njegovom komandom oslobodio veliku teritoriju - od Motajnice do Vlašića i od rijeke Bosne do rijeke Vrbasa.

U proljeće 1942. godine, na terenu centralne Bosne došlo je do izdaje četnika, koji su napadali partizanske bolnice i štabove, i ozbiljno ugrozili dalji razvitak NOP-a na ovom području.

Tokom jedne noći kada se ispod planine Motajnice, prebacivao na jug, Danko je naišao na četnike koji su ga ubili. Za narodnog heroja proglašen je 27. jula 1945. godine, I na taj dan se u Branešcima u vrijeme komunizma održavao veliki narodni zbor.